Գալիս է Փաշինյանի համար նոր կարևոր որոշումներ կայացնելու ժամանակը
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՀայաստանի ղեկավարությունը համաձայնել է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծարելու Բաքվի պահանջին, որը ստեղծվել է 1992 թվականին ներկայիս ղարաբաղյան հակամարտության խաղաղ կարգավորման համար։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է նման քայլի գնալու պաշտոնական Երևանի պատրաստակամության մասին։ Նա ընդգծել է, որ Ադրբեջանի հետ հակամարտությունն ավարտվել է, և դրա լուծման համար ստեղծված միջազգային ձևաչափի գոյության կարիքն այլևս չկա։ Այսպիսով, վերացվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման խոչընդոտներից մեկը։ Iarex.ru լրատվական գործակալության դիտորդ Ստանիսլավ Տարասովն է մեկնաբանել իրավիճակը: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի և ֆրանսիացի համանախագահները 2022 թվականի փետրվարին դադարեցրել են շփվել իրենց ռուս գործընկերների հետ, և այդ ձևաչափն արգելափակվել է Արևմուտքի կողմից, հիշեցրել է Տարասովը։
Ըստ ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովայի, «հաշվի առնելով դա, ինչպես նաև Երևանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի անբաժան մաս ճանաչելը (Պրահայում 2022 թ. հոկտեմբերին), հիմնարար փոփոխություն է տեղի ունեցել «իրավիճակում», և այդ ձևաչափը կորցրել է իր արդիականությունը»։
«Հետևաբար, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ֆորմալ գոյությունը դարձել է աշխարհաքաղաքական մասունք, թեև Հայաստանը շարունակում էր փորձել օգտագործել այն Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագիր նախապատրաստելու համատեքստում։ Ավելին, այն բանից հետո, երբ նա արգելափակեց Ռուսաստանի միջնորդական մասնակցությունը խաղաղության գործընթացին, նա սկսեց իր քաղաքականության մեջ օգտագործել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի արևմտյան համանախագահների ջանքերը»,- նշել է քաղաքագետը։
Ինչպես հայտարարել է Հայաստանի խորհրդարանի պատգամավոր Գեղամ Մանուկյանը «չնայած Մինսկի խումբը ներկայումս չի գործում, այն լեգիտիմ ձևաչափ է, որն իրավական կարգավիճակ ունի ղարաբաղցի հայերի իրավունքների պաշտպանության համար»։ Նրա խոսքերով, «եթե դեռ կա Մինսկի խումբ, ապա կա նաև Ղարաբաղի խնդիրը», թեև ակնհայտ է, որ նման քաղաքականությունը հեռանկար չունի։
«Ադրբեջանն անվտանգ էր խաղում առաջ մղելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի վերացման գաղափարը ելնելով այն փաստից, որ նման խմբի գոյությունն ինքնին արտացոլում է, որ ղարաբաղյան հակամարտությունը պաշտոնապես չի համարվում Ադրբեջանի բացառապես ներքին խնդիր, քանի որ դրանով զբաղվում են երեք մշտական համանախագահ երկրները՝ Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան։ Իսկ այսօր այդ ֆորմատը պաշտոնապես չի չեղարկվել։ Ուստի, Փաշինյանի համաձայնությունը լուծարելու ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, Լեռնային Ղարաբաղի երկրորդ հանձնումն է։ Պատահական չէ, որ այդ հարցը քննարկվել է Հայաստանի արտգործնախարար Արարատ Միրզոյանի և նրա ռուս գործընկեր Սերգեյ Լավրովի մոսկովյան հանդիպման ժամանակ»,- ասել է Տարասովը։
Միևնույն ժամանակ, հայկական դիվանագիտության խնդիրն այն է, որ նա չի կարողանում համարժեք գնահատել և կանխատեսել իրադարձությունների ընթացքը թե՛ գլոբալ, թե՛ տարածաշրջանային քաղաքականության մեջ, և մշտապես հայտնվում է իրադարձությունների վերջնամասում, նշել է փորձագետը։
«Բոլոր նշաններով, Մոսկվայում Ռուսաստանի և Իրանի միջև ստորագրված ռազմավարական գործընկերության համաձայնագիրն անակնկալի է բերել Երևանին։ Փաստն այն է, որ Ռուսաստանի և Իրանի միջև նոր ռազմավարական հաղորդակցությունների ի հայտ գալն Ադրբեջանի մասնակցությամբ մարգինալացնում է Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դիրքը տարածաշրջանում։ Ավելին, Մոսկվան ցանկություն է ցուցաբերում լուսաբանել իր նախագծերը, չեզոքացնել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կոնֆլիկտային իրավիճակների բռնկման հնարավորությունը Երևանի արտաքին քաղաքականության արևմտյան միտումի համատեքստում։ Նա կողմերին առաջարկում է օգտագործել ապացուցված եռակողմ բանակցային ձևաչափը։ Ուստի, քանի որ Երևանը գնում է դեպի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի լուծարում, անհրաժեշտ է դա կապել հայ-ադրբեջանական խաղաղության բանակցությունների առաջընթացի հետ, դա Արևմուտքի հետ ռազմավարական գործընկերության համաձայնագրեր ստորագրելով որոշներին գրգռել չէ։ Ավելին, դրանց իրականացման հեռանկարները բավականին մշուշոտ են, հատկապես Դոնալդ Թրամփի Սպիտակ տուն վերադառնալու լույսի ներքո։ Հայաստանի համար նման քաղաքականության ռեսուրսը սպառվել է, ինչի մասին, ըստ ամենայնի, մատնանշվել է Փաշինյանի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի վերջին հեռախոսազրույցի ժամանակ։ Այսինքն եկել է Հայաստանի համար նոր կարևոր որոշումների ժամանակը»,- ամփոփել է Տարասովը։
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Կամո Խաչիկյանը